Izolacja nakrokwiowa: zalety i wady

Prawidłowa izolacja dachu to jeden z najważniejszych elementów, o którym należy pamiętać, budując dom. Ma ona duży wpływ na przyszły współczynnik zapotrzebowania pomieszczeń na ciepło oraz niejako przygotowuje poddasze do potencjalnego użytkowania. Jednym z najlepszych sposobów na ocieplenie dachu jest izolacja nakrokwiowa.

Należy pamiętać, że dach to specyficzna przegroda i ucieka przez nią około 1/4 ciepła, a jest to bardzo dużo w stosunku do całego obiektu. Prawidłowe ocieplenie sprawi, że przebywanie na poddaszu będzie przyjemne, nawet gdy w początkowej fazie nie planuje się jego adaptacji i zamieszkania.

Posiadając prawidłowo wykonaną izolację dachu, w przyszłości można przygotować poddasze do zamieszkania lub zrobić tam dodatkowe pomieszczenie użytkowe, np. wstawić sprzęt do ćwiczeń, wyciszyć ściany tworząc miejsce do skupienia lub prób zespołu muzycznego. Możliwości są niezliczone.

Jak ciepły powinien być dach?

Wymagany współczynnik przenikania ciepła U jest zdefiniowany przez przepisy prawa w Polsce. Zgodnie z nimi nie może być on większy niż 0,18 W/(m2∙K). Podana liczba jest wartością uśrednioną wszystkich nakładających się na siebie czynników i materiałów, tyczy się całej przegrody dachowej, a nie jego poszczególnych części.

Współczynnik przewodzenia ciepła powinien obliczyć projektant, już na etapie planowania przegrody. Musi wziąć pod uwagę wszystkie warstwy, zarówno te izolacyjne, jak i konstrukcyjne oraz wykończeniowe.

Ważne są nie tylko stosowane materiały, ale również mogące wystąpić na etapie montażu szczeliny wentylacyjne, czy mostki termiczne. Należy pamiętać, aby zastosować odpowiedni materiał izolacyjny, z tego względu, że im lepsze jego parametry, tym ułożona warstwa może być dużo cieńsza.

Aby uzyskać wymagany współczynnik przenikania ciepła, zazwyczaj należy zastosować materiał pod lub nad krokwiami oraz między nimi. Szczególnie izolacja nakrokwiowa eliminuje mostki ciepła i nie pozwala na nadmierne wychładzanie pomieszczeń. Warto także wiedzieć, że wartość U dla dachu jest o 0,5 W/(m2∙K) mniejsza niż dla ścian zewnętrznych, ze względu na to, że ciepło intensywniej ucieka przez przegrodę dachową. Od 2021 roku przepisy prawa ulegają zmianie i dach musi być jeszcze lepiej izolowany- wymagany współczynnik przenikania ciepła będzie wynosił maksymalnie 0,15 W/(m2∙K).

Rodzaje izolacji dachów

Budując dom, na samym początku należy dokładnie przemyśleć, jak ocieplić budynek. Dzisiaj przez inwestorów najczęściej wybierane są dwa rodzaje izolacji, a mianowicie:

• izolacja międzykrokwiowa,
• izolacja nakrokwiowa.

Oba rozwiązania mają wady oraz zalety, ale jak to mówią: to izolacja nakrokwiowa jest Mercedesem wśród ociepleń, choć z kolei izolacja międzykrokwiowa jest dużo częściej wybierana. Stosuje się ją głównie przez to, że jest metodą dużo starszą, a kiedyś niemalże wszystkie dachy w Polsce były ocieplane w ten sposób.

Izolacja międzykrokwiowa

W tej metodzie za pomocą materiałów izolacyjnych ocieplane są jedynie przestrzenie między krokwiami, a najczęściej wybieranymi materiałami są wełna mineralna i styropian. Rzadziej wykorzystuje się sprężyste płyty styropianowe, czy poliuretanowe PIR.

Należy wspomnieć, że płyty PIR są bardzo dobrym materiałem do izolacji międzykrokwiowej, wełna i styropian są dużo gorsze, ale aby stosować ten materiał dach musi mieć odpowiednią konstrukcję, a szerokość krokwi winna być na tyle duża, że będzie można zmieścić tam odpowiednią ilość ocieplenia. Zaletą tej metody jest brak strat w przestrzeni mieszkalnej lub użytkowej. Do międzykrokwiowej izolacji dachu najczęściej wybierana jest wełna mineralna.

Zastosowana warstwa nie powinna być mniejsza niż 20 cm. Jednak wiadomo, że nie jest to standard, im jej warstwa będzie grubsza, tym izolacja będzie bardziej efektywna.

Materiał umieszczany jest pomiędzy krokwiami „na ścisk”, gdyż nie jest niczym mocowany. Dzięki temu zabiegowi wełna samodzielnie utrzymuje się pomiędzy krokwiami. Zawsze między materiałem izolacyjnym a deskowaniem musi być zachowana 3-4 centymetrowa szczelina, która odpowiada za wentylację.

Czasami stosowana jest również folia wysokoparoprzepuszczalna, wówczas wata mineralna może przylegać ściśle do deskowania. Często materiał dokładany jest również pod belki dachu, jest to tzw. izolacja podkrokwiowa, która zazwyczaj idzie w parze z międzykrokwiową. Najczęściej to rozwiązanie jest wykorzystywane w momencie, gdy odległości między krokwiami dachu są niewielkie. Takie zabezpieczenie dodatkowo izoluje i zabezpiecza dom przed stratami ciepła.

Niestety, te dwie metody, gdy się je połączy, skuteczne zabierają przestrzeń użytkową, choć wówczas mostki cieplne zostają wyeliminowane oraz nie chronią konstrukcji ocieplenia przed wilgocią, a ta ma bardzo negatywnie oddziałuje, szczególnie na wełnę. Gdy zostanie ona zawilgocona, traci swoje właściwości termoizolacyjne, a co za tym idzie, poddasze będzie coraz bardziej wychłodzone oraz istnieje ryzyko wystąpienia pleśni na ścianach, co z kolei negatywnie wpływa na zdrowie mieszkańców.

Dodatkowo należy pamiętać, że przed umieszczeniem materiału izolacyjnego konieczne jest dostosowanie wysokości krokwi. Oznacza to, że elementy, jeśli będą za niskie, trzeba będzie „podwoić” w celu efektywnego zamontowania materiału izolacyjnego o odpowiedniej grubości. Można także przymocować do nich od spodu ruszt nośny z ocynkowanej stali, jednak zazwyczaj tradycyjnie dobija się dodatkowe elementy z drewna.

Tę metodę zaleca się, gdy pokrycie dachu jest w dobrym stanie i nie trzeba go przykrywać kolejną, nową warstwą ocieplenia. Zaletami tego sposobu jest:

• brak konieczności odsłaniania dachu (co oznacza, że stosuje się ją w domach już istniejących, a wymagających renowacji),
• brak strat w przestrzeni mieszkalnej,
• wysokość dachu pozostaje bez zmian.

Wadami rozwiązania jest:

• niższa trwałość,
• możliwość pojawienia się wilgoci, która może zniszczyć właściwości waty mineralnej i doprowadzić do występowania pleśni na ścianach poddasza.

Izolacja nakrokwiowa dachu

Izolacja nakrokwiowa dachu to alternatywa dla ocieplenia dachu wymienionego powyżej. W tej metodzie warstwa ociepleniowa nakładana jest od zewnętrznej strony więźby dachowej, przez co nie występuję tu utrata miejsca wewnątrz budynku.

Elementy izolacyjne umieszczone są bezpośrednio na drewnianym deskowaniu i warstwie blokującej przechodzenie pary nad krokwiami dachowymi. Kolejno na nich mocuje się kontrłaty, łaty dachowe i pokrycie dachu.

Dzięki tej metodzie nie występują tu żadne mostki termiczne, więc poddasze jest cały czas równomiernie ogrzewane. Z kolei więźba dachowa, na której znajduje się izolacja, zostaje osłonięta, co oznacza, że jest chroniona przed zmianami temperatury, pracuje w stabilnych warunkach, a co za tym idzie, nie grozi jej odkształcenie wywołane odsychaniem, niszczenie włókien drewna, czy przemarzaniem.

Tutaj, grubość izolacji może być mniejsza w porównaniu do izolacji międzykrokwiowej, ponieważ na połaci dachowej nie występują zimniejsze strefy, a co za tym idzie, nie trzeba ich dodatkowo ocieplać, a opór cieplny w każdym miejscu jest taki sam. Nie ma też większych wymogów co do przekroju krokwi, dlatego mogą być one mniejsze.

Co więcej, izolacja na krokwiach jest sztywna, więc dodatkowo stabilizuje konstrukcję dachu i stanowi szczelne poszycie, niekiedy zastępując tradycyjne deskowanie. Aby wykorzystać to rozwiązanie, w obiekcie zachodzi konieczność odsłonięcia dachu, więc jego zastosowanie jest jak najbardziej uzasadnione w nowych budynkach oraz wszędzie tam, gdzie dach musi mieć wymienione poszycie.

Chcąc uzyskać, jeszcze lepszy efekt można połączyć izolację nakrokwiową z międzykrokwiową, przestrzeń mieszkalna pozostaje nienaruszona, a mieszkańcy mogą być spokojni o ciepło w domu. Ten typ ocieplenia jest niezwykle energooszczędny i pozwala o ok. 40% zmniejszyć rachunki powstałe za ogrzewanie.

W tej metodzie do izolacji dachu stosuje się specjalne płyty ociepleniowe, w szczególności te wykonane z polistyrenu ekstradowanego XPS, mają one zwartą strukturę zamkniętokomórkową oraz charakteryzują się gładką powierzchnią. Jest to jeden z nowocześniejszych materiałów, niezwykle wytrzymały i odporny na wszelkie zawilgocenia. Nie stwarza ryzyka, że ściany strychu zostaną zawilgocone, a kolejno pojawi się na nich pleść.

Alternatywa dla tych płyt to utwardzany styropian ekspandowany EPS, który stanowi tańsze rozwiązanie, jednak szacuje się, że także mniej trwałe.

Niestety, tego rodzaju płyty są również bardziej kłopotliwe w montażu, przez co nie znalazły wielkiego uznania wśród firm budowlanych, ponieważ przy ich zakładaniu może wystąpić wiele błędów montażowych.

Inne materiały mogące być zastosowane do izolacji dachu tym sposobem to: płyty z poliuretanu (PUR) lub poliizocyjanuru (PIR). Nie są one popularnym produktem stosowanym do ocieplenia dachu, jednak charakteryzują się mniejszym współczynnikiem przenikania ciepła, niż dwa poprzednio wymienione materiały. Ich cechą charakterystyczną jest to, że z obu stron pokrywa je cienkie aluminium. Pomimo tego są niezwykle lekkie, cienkie, a ze względu na zastosowany metal odporne na wilgoć, a także zapewniają bardzo dobrą paroizolację (jest to szczelna warstwa zapobiegająca przedostaniu się wilgoci z wnętrza domu do przegrody). Po ich zamontowaniu tworzą odporną powierzchnię, pomimo tak małej popularności płyty te mają bardzo dobre parametry służące izolacji domu mieszkalnego.

Izolacja nakrokwiowa – korzyści dla konstrukcji

Jak wcześniej wspomniano, wielką zaletą izolacji nakrokwiowej jest jej brak ingerencji w przestrzeń mieszkalną. Nie zmienia ona w żaden sposób kubatury pomieszczeń, a jest niezwykle skuteczna, dlatego tak wiele osób decyduje się na to rozwiązanie, choć niestety, nadal nie stała się standardem, stosowanym przez wszystkich inwestorów.

Co więcej, sposób montażu i odporność materiałów sprawia, że dach jest jeszcze bardziej wytrzymały i wodoszczelny, przy tym przynosząc korzyści finansowe z tytułu mniejszych rachunków za energię. Dodatkowo przynosi również korzyści estetyczne, ponieważ w pomieszczeniach na poddaszu pozostaje widoczna konstrukcja dachowa, w postaci belek, krokwi, czy pasów wiązarów. Należy pamiętać, że aby cała konstrukcja była niezawodna, potrzebny jest odpowiedni układ elementów. Wówczas całość będzie całkowicie odporna na działanie silnego wiatru lub deszczu. Poniżej wyszczególniono elementy, które winny być ułożone w odpowiedniej kolejności, jednak należy mieć to na uwadze, że nie zawsze wszystkie razem występują:

• pełne deskowanie,
• folia wysokoprzepuszczalna,
• krokwie pomocnicze, najczęściej montowane na stalowych wspornikach,
• materiał izolacyjny,
• na materiale położna folia wysokoparoprzepuszczalna,
• łaty i kontr łaty,
• wybrane pokrycie dachowe, może być to zarówno dachówka, jak i blacha.

Większa przestrzeń i komfort dla mieszkańców

Budując dom, a kolejno go wykańczając, początkowo należy zakończyć prace „mokre” w środku domu, a kolejno planować ocieplenie i pokrycie dachu. Zastosowanie izolacji nakrokwiowej pozwala na skrócenie tych działań, bowiem w tym przypadku te dwie rzeczy można robić równolegle, a nawet ocieplenie dachu rozpocząć wcześniej, wykonując je jedynie na surowych fundamentach. Na szczęście w tym przypadku wilgoć nie ma wpływu na parametry izolacji, a wszystkie czynności wykonywane są na zewnątrz, nie przeszkadzają one w pracach odbywających się wewnątrz pomieszczeń.

Na rynku wtórnym, przy domach już stojących, jeśli zachodzi potrzeba ocieplenia dachu, bez ingerencji w poddasze, spokojnie można to zrobić, pod jeden warunkiem: więźba dachowa musi być w dobrym stanie technicznym. Jeżeli warunek zachodzi, jak wcześniej wspomniano, wszystkie czynności przeprowadzane są na zewnątrz, a cała konstrukcja ocieplenia układana jest od góry, nie ma konieczności dokładania ocieplenia od wewnątrz. W ten sposób ani wysokość pomieszczeń, ani powierzchnia mieszkalna nie ulega pomniejszeniu, co znacząco wpływa na komfort jej użytkowania.

Mówiąc o względach estetycznych, na rynku dzisiaj dostępne są specjalne płyty izolacyjne, mające silikonową warstwę spodnią. Stosuje się je bardzo często, nie muszą być one okładane okładziną, a co za tym idzie, krokwie w pomieszczeniach pozostają odsłonięte. Nadają stylu i przestrzeni pomieszczeniom, dodatkowo generując jeszcze większe ilości miejsca, szczególnie przy ściankach kolankowych, gdzie jest nisko ze względu na skosy.

Poprzez redukcję grubości warstwy zastosowanej okładziny, wnętrze jest większe oraz samo w sobie już ozdobione. Należy pamiętać, że widoczność krokwi wiążą się z zastosowaniem lepszej jakości surowców, ponieważ ich zadaniem jest zdobić poddasze, a nie je oszpecać. Najlepiej zastosować impregnowane drewno specjalnie strugane w tym celu, drewno klejone lub wykonane z gotowych prefabrykowanych wiązarów dachowych.

Montaż izolacji nakrokwiowej – warunki techniczne

Wybór takiego sposobu ocieplenia dachu wpływa na wiele istotnych kwestii technicznych dotyczących konstrukcji przegrody dachowej. Poniżej przedstawiono te, które są niezwykle ważne przy podejmowaniu tej decyzji:

Kąt nachylenia dachu

Jeżeli dach ma małe nachylenie, nie będzie możliwe jej zastosowanie. Co do tego wymagania są jasne – dach musi mieć kąt nachylenia wynoszący co najmniej 15 stopni, choć czasami można znaleźć produkty, które mają inną specyfikę. Niestety, dlatego często standardowa międzykrokwiowa izolacja jest jedynym możliwym rozwiązaniem dla budynku i trzeba mieć to na uwadze już na etapie projektowania dachu oraz kolejno jego ocieplenia,

Detale dachu

Choć są one często niewidoczne i nie zaprzątają nikomu głowy, to niestety przy tym rozwiązaniu są bardzo ważne. Budując obiekt od postaw, trzeba mieć na uwadze, aby zaprojektować izolację nakrokwiową wcześniej, gdyż mając dom w stanie surowym i dopiero wtedy się na nią decydując, może ona bardzo wiele zmienić w całym wyglądzie budynku, a nie tylko w dachu.

Przede wszystkim izolacja nadkrokwiowa wymusza konieczność innego zaprojektowania detali związanych z obróbką dachu, gdyż w tym przypadku pokrycie dachowe leży wyżej. W szczególności związane jest to z okapem i elementami z nim związanymi. Dlatego decydując się na nią później niż na etapie projektu domu, należy przemyśleć jak cały budynek i jego ściany będą finalnie wyglądać.

Projektując ścianki lukarny, będą one odpowiednio niższe, a więc niższa będzie część widoczna nad dachem, tak samo sprawa się ma z wolim oczkiem, ponieważ grubość połaci między oknem a poszyciem będzie większa niż w przypadku, gdyby izolacja była zamontowana pod poszyciem, a nie nad nim.

Wysokość komina

Jeżeli w projekcie nie uwzględniono izolacji nakrokwiowej, wówczas będzie należało przeprojektować komin. Jego wysokość nad pokryciem dachowym musi być taka sama, jak określono w projekcie, inaczej może szwankować, a jest to część, która odpowiada za prawidłowe działanie systemu wentylacji i kominka.

Rodzaj pokrycia

Różne są wymagania co do montowania materiałów na przegrodzie dachowej. Nie wszystkie z nich można przytwierdzić do płyt ociepleniowych, dlatego warto to sprawdzić. Często wybrane pokrycie nie może być na nich zamontowane, szczególnie jeśli planuje się zastosowanie pokrycia płaskiego, tj. blacha lub gont, nie da się ich przytwierdzić do łat.

Najłatwiej na izolacji nakrokwiowej położyć dachówkę ceramiczną lub betonową i stanowi ona najczęstszy wybór inwestorów. Jest uniwersalnym, a co więcej, bardzo estetycznym wyborem, szczególnie dla nowo wybudowanych domów.

Materiały do ocieplenia dachu

Na rynku dostępne są płyty termoizolacyjne z różnego rodzaju materiałów. Różnią się one sposobem wykonania oraz parametrami, dlatego wybierając je, na samym początku należy się zastanowić jaka jakość jest oczekiwana. W dużej mierze ma na to wpływ wielkość budynku, ponieważ dla obiektów wielkopowierzchniowych te płyty winny mieć bardzo dobre parametry izolacyjne, przy mniejszych nieruchomościach, można w pewnych względach iść na kompromis.

Wybierając materiał do izolacji nakrokwiowej, należy pamiętać, do czego służy i jakie parametry są dla niej najważniejsze, a mianowicie:

• ochrona przed upałem – mało kto na to zwraca uwagę, jednak jest to bardzo ważne dla potencjalnego mieszkańca. Materiał o niewielkim współczynniku przewodzeniu ciepła (λ), nawet w upalne lato utrzymuje chłód w pomieszczeniach,
• ochrona przed zimnem – tak samo, jak powyżej, materiał o niskim współczynniku przewodzenia ciepła (λ) odpowiednio chroni pomieszczenia przed nadmiernym wychłodzeniem zimą, wytrzymałość materiału na ściskanie
• odporność zastosowanych płyt na naprężenia, głównie są one obciążane przez śnieg, wiatr, czy już na samym początku po ich zamontowaniu przez dekarzy nakładających pokrycie dachowe, poniekąd odpowiadają za stabilizację pokrycia dachowego, przede wszystkim muszą zachowywać pierwotną formę i się nie odkształcać, są czynnikiem wspomagającym całą konstrukcję,
• paroprzepuszczalność – jest to bardzo ważny parametr, ponieważ w budynkach pod dachem gromadzi się para wodna; ważne jest, aby materiał ją przepuszczał na zewnątrz, jeżeli tak się nie dzieje lub płyty mają niski współczynnik paroprzepuszczalności wówczas może dojść do zawilgocenia konstrukcji, a nawet pojawiania się pleśni,
• ognioodporność – materiał winien być całkowicie bezpieczny, co oznacza jego niepalność oraz dużą tolerancję na wysokie temperatury.

Do wykonania ocieplenia na krokwiach najczęściej używa się płyt z poniżej wymienionych materiałów:

• ekspandowany polistyren EPS,
• polistyrenu ekstradowanego XPS,
• poliizocyjanur pianki PIR/poliuretanowa pianka PUR,
• wełna szklana.

Izolacja nakrokwiowa – płyty z ekspandowanego polistyrenu

Płyty EPS są wykonane z tego samego materiału, co płyty XPS, dlatego bardzo często się je porównuje. Jedynie zastosowany materiał jest tożsamy, bowiem samo ich wykonanie jest inne, różnią się od siebie także końcowymi parametrami.

Wśród płyt EPS wyróżnia się dwa rodzaje: te montowane na krokwiach i takie, które montuje się na łatach montażowych. Mają one różne wykonanie i parametry. Płyty EPS układane na krokwiach zbudowane są z polistyrenu z dodatkiem grafitu. Przeznaczone są jedynie na dachy, które mają współczynnik spadku co najmniej 30 stopni, co więcej, nie można ich pokryć blachą płaską. Ich przeciętny współczynnik przewodzenia ciepła wynosi 0,031 W/(m*K).

Płyty EPS charakteryzują się tym, że są bardzo duże, ich uśredniona szerokość to 102 cm, a długość waha się pomiędzy 4, a 8 m. Mają zróżnicowaną grubość, mieszącą się w zakresie od 8,2 do 24,1 cm. Ich duży wymiar jest zaletą, ponieważ na krótkich połaciach dachowych wystarcza jedna płyta od okapu i kalenicy, nie występuje potrzeba wykonywania łączeń poprzecznych, co znacznie ułatwia ich montaż.

Z zewnątrz płyty są wzmacniane materiałem drewnopochodnym o grubości około 3 mm, a kolejno przykryte folią aluminiową, do której przymocowywane są kontrałaty o wymiarach 2×3 cm. Kontrałaty łączone są z folią aluminiową przy pomocy wodoodpornego kleju. Czasami płyty polistyrenowe na dłuższych krawędziach mają zamocowane zamki – są to listwy z drewna świerkowego. Podczas montażu uszczelnia się je przy pomocy pianki poliuretanowej.

Drugi rodzaj płyt EPS jest bardziej ograniczony, ponieważ na jego górnej warstwie umieszczono tłoczenia, które umożliwiają montaż tylko jednego rodzaju pokrycia. W praktyce oznacza to, że kładąc te płyty, należy wcześniej wiedzieć, jaki rodzaj pokrycia dachowego zostanie zastosowany. Niestety, ale jest to decyzja nieodwracalna, gdyż inne płyty stosuje się pod dachówki ceramiczne, inne pod pokrycia z blachy dachówkowej, falistej, trapezowej, a nawet na nich można zamontować papę.

Należy pamiętać, że dachówki mocuje się bezpośrednio do izolacji, a inne pokrycia do rusztu wykonanego z kontrłat i łat.

Od spodu płyty mają wgłębienia na łaty montażowe. Jest to dodatek umacniający stabilizację pokrycia dachowego. Te płyty mają współczynnik przewodzenia ciepła o wartości λ = 0,032 W/(m*K).

Standardowa szerokość płyt to 90 cm, długość 190-200 cm, a ich grubość wynosi 22-25 cm. Wymagane nachylenie dachu do montażu tego rodzaju płyt EPS wynosi 12 stopni, jeżeli jest ono mniejsze, pomiędzy płytami drążone są kanaliki odwadniające o szerokości 1 cm, inaczej woda będzie się zbierać na powierzchni płyt.

Izolacja nakrokwiowa – płyty z polistyrenu ekstradowanego XPS

Płyty XPS dopiero w ostatnim czasie zostały docenione zarówno przez projektantów, jak i inwestorów. Jest to bardzo dobry materiał ciepłochronny, a szczególne zastosowanie ma w miejscach, gdzie istnieje możliwość jego zawilgocenia.

Odmienna technologia produkcji w porównaniu do płyt EPS sprawia, że materiał ten charakteryzuje się mniejszą nasiąkliwością i dużo lepszą wytrzymałością na obciążenia. Podstawowe płyty z polistyrenu ekstradowanego to gładkie elementy o prostych bokach. Głównie są one wykorzystywane do izolacji układanych luzem na sztywnych powierzchniach.

W asortymencie płyt występują też takie ze schodkowym wykończeniem lub piórem i wpustem obecnym na krawędziach. Ten typ pozwala na szczelne i sztywne ułożenie materiału na połaci dachowej, są niezwykle odporne na naprężenia, a ich montaż pozwala na całkowite zlikwidowanie mostków termicznych.

Warto pamiętać, że pomimo podobnego współczynnika przewodności cieplnej w płytach EPS i XPS, to te pierwsze ulegają szybszemu zawilgoceniu, a co za tym idzie, powoli wytracają swoje właściwości. Co więcej, polistyren ma czterokrotnie większą wytrzymałość na naprężenia. Poniżej uśrednione parametry płyt z polistyrenu ekstradowanego XPS:

• współczynnik przewodzenia ciepła – λ = 0,029- 0,036 W/(m•K),
• odporność na zawilgocenie – poniżej 0,5% (po 28 dniach przebywania materiału w wodzie),
• paroprzepuszczalność – 80-200.

Płyty układane są nakrokwiowo, nad warstwą izolacji przeciwwodnej, a kolejno zostają odpowiednio dociążane. Występują także modele, których nie trzeba dodatkowo obciążać, ponieważ mają już naniesioną zaprawę dociążąjącą.

Płyty XPS świetnie nadają się zarówno do ocieplenia drewnianych, jak i żelbetowych konstrukcji dachów spadzistych. Mogą być one zamontowane na poszyciu z desek, w formie samonośnej warstwy lub dodatkowej izolacji od wewnątrz. Najlepszym wyborem jest ułożenie płyt na deskowaniu, ponieważ wówczas krokwie w mieszkaniu pozostają odsłonięte, a spodnia strona desek jest elementem dekoracyjnym w pomieszczeniu. Płyty XPS na pokryciu dachowym umieszczone są poprzez kontrłaty, które stanowią kolejno stabilizacje dla łat nośnych i dachu.

Niestety, często się z nich rezygnuje, ponieważ są dużo droższym wyborem w porównaniu do płyt EPS.

Izolacja nakrokwiowa – płyty z pianki PIR

W tym momencie jest to najpopularniejszy materiał wykorzystywany do ocieplania pokrycia dachowego metodą izolacji nakrokwiowej. Produkt wykonany jest z poliizocyjanuru PIR, często zostaje podczas montażu łączony z poliuretanową pianką PUR. Sposób, w jaki wykonywane są płyty, powoduje wytworzenie się drobnokomórkowej struktury w 90% wypełnionej gazem. Dzięki temu materiał ma:

• wysokie parametry izolacyjne – współczynnik przewodzenia ciepła wynoszący λ = 0,022-0,030 W/(m*K),
• mocną odporność na zawilgocenie,
• ognioodporność – pomimo wszystko w tym przypadku należy patrzeć na klasę odporności zamieszczoną na opakowaniu produktu,
• odpowiednią sztywność i odporność na naprężenia.

Kolejną ich zaletą są zróżnicowane wymiary, dzięki czemu łatwo je dostosować do połaci dachowej.

Ich grubość waha się pomiędzy 4 cm a 20 cm, szerokość występuje w trzech wariantach: 60, 102 i 120 cm, a długość może wynosić 120, 180 i 240 cm.

Płyty PIR montuje się bezpośrednio na krokwiach, nie wymagają one deskowania, minimalny kąt nachylenia dachu dla nich do 20 stopni.

Na rynku występują też takie płyty, które mogą być montowane na dachach o spadku 14, a nawet 12 stopni.

Posiadając wykończenie dachu z blachy płaskiej, należy zakupić płyty o wykończeniu drewnopodobnym, gdyż pokrycie nie jest układane na łatach. Na rynku dostępne są również płyty PIR posiadające podwyższoną izolację akustyczną, najczęściej w postaci dźwiękochłonnej wełny mineralnej.

Chcąc odsłonić w pomieszczeniach więźbę dachową należy zastosować płyty z pianki PIR posiadające warstwę silikatową. Części wykończeniowe produktu posiadają samoprzylepne zakłady, co zwiększa szczelność pokrycia termoizolacyjnego. Ważne jest, aby grubość okładziny odpowiadała grubości i rozmiarom płyt. Inaczej istnieje ryzyko, że materiał będzie się odkształcać i rozszczelniać.

Izolacja nakrokwiowa – płyty z wełny szklanej

Produkty z wełny szklanej mają większą sztywność i odporność na wodę. Ich konstrukcja jest zwarta, przez co woda nie wsiąka w strukturę, a jedynie po niej spływa. Mają wysoką klasę ognioodporności, ich klasa reakcji na ogień to A2.

Płyty z wełny szklanej charakteryzują się gorszym współczynnik przewodzenia ciepła niż pozostałe wymienione materiały, a wynosi on około λ = 0,038 W/(m*K).

Standardowa grubość płyt to 5,8 lub 10 cm, szerokość 120, a długość 190 cm. Płyty z wełny szklanej są bardzo cienkie, dlatego należy je ze sobą połączyć, aby stanowiły odpowiednią izolację budynku. Niestety, przez to zwiększają się nakłady materiału i jego koszta.

Płyty z wełny szklanej nie wymagają deskowania, jednak nie można ich również montować bezpośrednio na krokwiach. Wzdłuż każdej płyty należy przybić deskę montażową o długości około 15 cm. Jej zastosowanie zwiększa powierzchnię docisku, co bezpośrednio zapobiega wgnieceniom wełny, a niestety, może to zachodzić w przypadku wąskich krokwi. Deski montażowe mogą być umieszczone po obydwóch stronach płyt, zamontowane nad izolacją będą pełnić funkcję kontrłat.

W skład systemu izolacji wchodzi również paroizolacja i membrana wysokoparoprzepuszczalna. Pierwsze montuje się od spodu wełny, a drugie od góry. Jest to sposób na ograniczenie kondensacji pary wodnej w materiale izolacyjnym.

Montaż izolacji nakrokwiowej

Bez wątpienia, montaż płyt w każdym przypadku jest inny. Różnice wynikają z konstrukcji dachu, rodzaju zastosowanych płyt i warunków panujących na danym terenie. Na uwadze przede wszystkim należy mieć, że montaż tego rodzaju izolacji cechuje łatwiejsze i szybsze wykonawstwo w porównaniu do innych sposobów wymienionych na początku artykułu.

Poniżej przedstawiono kilka cech wspólnych odnoszących się do montażu izolacji nakrokwiowej:

• Prace montażowe zawsze zaczyna się od dołu połaci.
  Należy pamiętać, że niektóre rodzaje płyt mają z góry określony kierunek układania, wynikający z budowy zamków, zazwyczaj przebiega on od prawej do lewej.
• Izolację montuje się do krokwi przy pomocy kontrłat – płyty przykręca się, korzystając z łączników ustawionych pod dwoma kątami: prostym i 60 lub 67 stopni. Dzięki temu zostaje wyeliminowane ryzyko ścinania wkrętów, które są następstwem obciążeń pokrycia i siły wiatru.
  Kolejno do kontrłat przybija się łaty, rozstaw dopasowując do danego pokrycia.
• Miejsca styków płyt należy uszczelnić pianką poliuretanową lub zakleić specjalnymi taśmami do połączeń, dopasowanymi do rodzaju izolacji.

Zalety i wady izolacji nakrokwiowej

Przede wszystkim główną zaletą tego rozwiązania jest ograniczenie ryzyka wystąpienia mostków cieplnych, co oznacza niższe rachunki za ogrzewanie.

Izolacja montowana jest równomiernie na płaszczyźnie od zewnątrz, ponieważ warstwa izolacyjna posiada we wszystkich miejscach identyczną grubość. Stanowi nie tylko ocieplenie, ale ochronę i izolację dla całej konstrukcji dachu. To rozwiązanie chroni konstrukcję więźby przed wahaniami temperatur i przemarzaniem, co niejako eliminuje ryzyko odkształceń.

Co więcej, izolacja nakrokwiowa można być układana na dachach o bardzo małym spadku, a jest to niewątpliwa zaleta tego rozwiązania, gdyż przyszli mieszkańcy mogą wybrać kształt dachu, jaki tylko dusza zapragnie 🙂

Dobrze wykonana izolacja nakrokwiowa zwiększa powierzchnię mieszkalną domu, gdyż poddasze można spokojnie użytkować. Dodatkowo, krokwi nie trzeba osłaniać od spodu, co oznacza, że są one widoczne pod sufitem. Stosując wysokiej jakości materiały, stają się one niezastąpionym i niezwykle efektywnym dodatkiem, szczególnie dla ludzi kochających drewno, styl skandynawski lub dla minimalistów, gdzie na tle białych ścian wyróżniają się drewniane belki.

Jeśli chodzi o kwestie techniczne, izolacja nakrokwiowa wykonywana jest w domach przed zakończeniem prac „mokrych”, więc budynek będący na etapie stanu surowego już jest ocieplony, a jego wysychanie przyśpieszone.

Co do wad, to główną i poniekąd jedyną jest cena materiałów i wykonania usługi. Zarówno płyty, jak i montaż niestety trochę więcej kosztują niż przy izolacji międzykrokwiowej, gdzie używa się takich materiałów, jak wata szklana, czy styropian. Co prawda koszt w dużej mierze jest zróżnicowany, uzależniony od wybranego systemu izolacji i materiału.

Przykładowo za piankę PIR o lepszych parametrach zapłaci się około 160 zł/m2, do ceny należy dodać koszt wkrętów. To cena uśredniona dla płyt o grubości 12 cm. Wybierając płyty z wełny szklanej, które mają niższy współczynnik niż z te z pianki PIR, należy zapłacić około 150 zł/m2, plus dodatkowo koszty membrany – 10 zł/m 2 i paroizolacji- ok. 16 zł/m2, co sumując, daje koszt około 176 zł/ m kw., a to nie wszystko. Pomimo tego, jest to rozwiązanie na lata, za które warto zapłacić więcej, niż później cierpieć z powodu zimna na poddaszu.